proeven met kleurstoffen uit China

Uit China heb ik enkele monsters gekregen en daarmee zijn wat experimenten gedaan om te kijken of deze materialen bruikbaar zijn in mijn Raku glazuren.
In onderstaande tabel zijn de basisgrondstoffen en de recepten weergegeven (het lijkt een ingewikkeld recept maar de daaruit berekende Segerformule is uiterst eenvoudig)
De twee glazuren onderscheiden zich alleen in de hoeveelheid Calciumoxide en Natrium/Kaliumoxide in glazuur A is dit resp.0.75 en 0.25 (en dus Calciumrijk) en in glazuur B is het 0.5 en 0.5 en daarmee Na/K rijk.
De overige componenten zijn constant gehouden.
Later zijn ook de glazuren C en D toegepast.

grondstof Na2O K2O MgO CaO Al2O3 B2O3 SiO2 H2O  glazuur Aglazuur Bglazuur Cglazuur D
alkali boor silicaat 14511,0         2.0 2,83      44,9   16.7
alkalifritte M1233 0,4 0,3   0,3 0,03   2,4    12,9 10,2   16.7
kaolien         1.0   2,0 2,0  5,8     4.0
kwarts             1.0    19,3      
wollastoniet       1,0     1.0    12,9 21,3    
portabor u 0,20   0,11 0,69   1,24 0,19    38,6   25.0 33.3
bentoniet         1,0   4.0 2,0  5,8 3,1    
nefelien syeniet 0,53 0,40   0,07 1,0   3,88    4,7 20,4 50.0 33.3
calciumboraat frite 3221       1.0   1.0      4,7 20,4 25.0  

Bovenstaande recepten geven als Segerformule de volgende waarde (berekend met het glazuurprogramma Alchemistglaze)

grondstof NaKO MgCaO Al2O3 B2O3 SiO2
glazuur A 0,25 0,75 0,15 0,60 2,15
glazuur B 0,50 0,50 0,15 0,60 2,15
glazuur C 0,31 0,69 0,28 0,78 1,15
glazuur D 0,58 0,42 0,28 0,78 1,85

uitvoering van de proeven

Er zijn kleiplaten gemaakt waarbij aan een zijde porcelein is aangebracht en aan de andere zijde roodbakkende klei
Deze platen zijn bisquit gestookt op 1000 graden in een electrische oven.
Van ieder van de twee basisglazuren (A en B) is 250 gram afgewogen en hierbij is (bij ieder) 250 gram water toegevoegd en daarna goed gemengd en gezeefd.
Bij 30 gram van het zo gemaakte glazuur (15 gram droog gewicht) is nu 1,2 gram van het kleurpigment gedaan (dit geeft dus 8% kleur toevoeging)
Na goed mengen heeft men nu het eerste glazuur gemaakt, echter voor het op de plaat aan te brengen wordt nu eerst 15 gram in een nieuw potje gedaan en daar wordt nu weer 15 gram basisglazuur aan toegevoegd.
Op deze wijze maakt men een glazuur met de halve concentratie.
Door dit te herhalen krijgt men "gemakkelijk" de glazuren met de concentraties van 8%, 4%, 2% en 1% (Voor de blauwe kleurstof (Cobaldrijk) is de concentratie reeks 4%, 2%, 1% en 0,5%) Omdat er 5 kleurpigmenten waren en ik 4 concentraties wel genoeg vond hield ik een kolom over. Deze heb ik nu gebruikt met mijn "normale" CuO glazuur.

Omdat ik de platen zowel oxidatief als reductief wilde stoken moesten er tenminste twee platen worden bemonsterd.
Echt moeilijk is het niet maar het kost toch wel een dag werk!
Hierna zijn de platen in de Raku oven gestookt in oxiderende atmosfeer en na het uithalen van de eerste plaat is de andere plaat daarna nog reducerend gestookt (10 minuten)

Voor resultaten zie onderstaande foto's. Voor meer details klik op de foto

porselein oxiderend
roodbakkend oxiderend
porselein reducerend
roodbakkend reducerend
kleurproeven op porselein oxiderend gestookt kleurproeven op roodbakkende klei oxiderend gestookt kleurproeven op porselein reducerend gestookt kleurproeven op roodbakkende klei reducerend gestookt

In het algemeen is de kleurontwikkeling bij het alkalirijke glazuur (B) beter dan bij het calciumrijke glazuur (A)
4% kleurpigment is vaak voldoende
Roodbakkende klei verminderd de kleurontwikkeling (het lijkt alsof er pigment wordt "opgegeten").
Maar ook komt de ondergrond er meer doorheen.

vervolgproeven

Met nieuwe kleurstoffen zijn proeven uitgevoerd met een glazuur van Bernard Leach ( 40 Kaliveldspaat,30 calcium carbonaat, 20 kwarts,10 kaolien).
Aan een zijde van de plaat zijn 7 pigmenten aangebracht met een concentratie van 10,8,6,4% met als ondergrond de normale klei en roodbakkende klei (de concentratie van de onderste rij (cobalt blauw) is een factor 4 lager dus 2,5 2,0 1,5 en 1,0 %)
Op de andere zijde van de plaat is een kleuren driehoek aangebracht van rood (1),geel (2) en licht blauw (4) om te kijken of er interessante mengkleuren ontstaan.(links zijn de mengkleuren aangebracht op witbakkende klei en rechts op roodbakkende klei
De proefplaat is in een electrische oven gestookt tot een toptemp. van 1260 Graden (steengoed).
Voor resultaten zie onderstaande foto's.

 
7 pigmenten in een steengoed glazuur
kleurendriehoek geel/lichtblauw/rood
rood 1
RCR01		kleurproeven met een steengoedglazuur op wit en roodbakkende klei oxiderend gestookt op 1260 graden kleurproeven met een steengoedglazuur op wit en roodbakkende klei oxiderend gestookt op 1260 graden
geel 2
RCR02
zwart 3
RCR03
lichtblauw 4
RCR04
violet 5
RCR05
pauw groen 6
RCR06
cobaltblauw 7
RCR07

Hoe men de proeven uitvoert waarbij 3 grondstoffen (hier de 3 kleuren) worden gemengd is apart beschreven.
Klik op de link hiernaast uitleg kleurdriehoek

Al die kleurproefjes op steengoed temperatuur gestookt zijn natuurlijk wel leuk, maar voor een Rakustoker wat minder interessant en daarom zijn dezelfde pigmenten ook toegepast in een rakuglazuur en natuurlijk is dit weer uitgevoerd met een calciumrijk en een alkalirijk glazuur, respectievelijk de glazuren C en D.
Voor resultaten zie onderstaande foto's.

 
7 pigmenten in een calciumrijk glazuur (C)
7 pigmenten in een alkalirijk glazuur (D)
rood 1
RCR01		kleurproeven met een calciumrijk glazuur op wit en roodbakkende klei reducerend gestookt op +/- 1000 graden kleurproeven met een alkalirijk glazuur op wit en roodbakkende klei reducerend gestookt op +/- 1000 graden
geel 2
RCR02
zwart 3
RCR03
lichtblauw 4
RCR04
violet 5
RCR05
pauw groen 6
RCR06
cobaltblauw 7
RCR07

kleurendriehoek met een calciumrijk glazuur
kleurendriehoek met een alkalirijk glazuur
kleurproeven met een calciumrijk glazuur op wit en roodbakkende klei reducerend gestookt op +/- 1000 graden kleurproeven met een alkalirijk glazuur op wit en roodbakkende klei reducerend gestookt op +/- 1000 graden

Opvallend is dat de kleuren 4 en 5 resp. lichtblauw en violet in de beide rakuglazuren vrijwel helemaal wegvallen terwijl ze bij het steengoedglazuur wel goed zijn. Waarschijnlijk zorgt het boor in de rakuglazuren voor dit effect.
Het zal duidelijk zijn dat deze pigmenten voor een rakuglazuur ongeschikt zijn!
De verschillen tussen de calcium of alkalirijke rakuglazuren zijn gering , de alkalirijke glazuren zijn iets kleuriger (maar als men naar de platen kijkt dan zijn de verschillen kleiner dan op de foto)
Bij de kleurendriehoek van het alkalirijke glazuur op de roodbakkende klei ziet men vrijwel geen kleuren meer (anders dan een wat bruinige kleur)
Nu is het calciumrijke glazuur aangebracht op een roodbakkende klei iets beter.
De pauwgroene kleur is op de foto niet herkenbaar (ziet er daar een beetje zwart/blauw uit) maar op de plaat is het toch echt donkergroen.
Een foto geeft de kleuren niet altijd goed weer!

Tot nu toe zijn alle experimenten uitgevoerd met glazuren die met de kwast zijn aangebracht en dat geeft daardoor altijd wel een wat vlekkerig resultaat.
In de volgende proef is nu met de meest geschikte pigmenten een spuitproef uitgevoerd.
Er zijn vier pigmenten gebruikt en een "blanco". De vier toegepaste pigmenten zijn (de waarde achter de kleur is de concentratie van het pigment) geel(8%), rood(8%), wit(0), koperhoudend(5%CuO) en cobaltblauw(1.5%)
Allereerst zijn de glazuren in horizontale en daarna in vertikale banen gespoten.
Diagonaalsgewijs is dus de volle kleur aangebracht en al de andere kleurvakken zijn dus mengkleuren waarbij er steeds een menging is van twee pigmenten, een keer onder en een keer boven.
(wat is proefjes doen toch leuk).
Voor resultaten zie onderstaande foto's.

 
kleurmenging met een calciumrijk glazuur C
 
kleurmenging met een alkalirijk glazuur D
geel
RCR02		kleurproeven met een calciumrijk glazuur op witbakkende klei reducerend gestookt op +/- 1000 graden, de horizontale baan is als eerste gespoten daarna de vertikale baan.   kleurproeven met een alkalirijk glazuur op witbakkende klei reducerend gestookt op +/- 1000 graden, de horizontale baan is als eerste gespoten daarna de vertikale baan.
rood
RCR01		 
wit 
koper 
blauw
RCR07		 
 geelroodwitkoperblauw geelroodwitkoperblauw